Regaip Kandili Kuran’da geçiyor mu? sorusu bu mübarek gün vesilesiyle merak ediliyor. Regaib sözü “kendisine ilgi edilen şey, bol ve pahalı bağış” manasına gelmektedir. Öbür taraftan da kandil günleri İslam alemi için büyük kıymete sahip. Bu özel gece dua ve ibadetlerle idrak edilecek. Pekala Regaip Kandili Kuran’da var mı? Kuran’da Regaip Kandili geçiyor mu?
REGAİP KANDİLİ KURAN’DA VAR MI, GEÇİYOR MU?
Bir kısım âlimler ise genel manada fazileti âyet ve hadislerde belirtilen receb ayının bir gecesi olması münasebetiyle Regaib’in de faziletli gecelerden sayılacağını, namazın en üstün ibadet olup akşamla yatsı ortasında beyhude namaz kılmanın fazileti hakkında -zayıf da olsa- hadisler, sahâbî ve tâbiî sözleri (Tirmizî, “Ṣalât”, 204; İbn Mâce, “İḳāmetü’ṣ-ṣalât”, 185; Taberî, XV, 69; XXI, 100) bulunduğunu, müslüman toplumlarda özel vakit dilimleri olduğuna inanılan, dinî hislerin ağır biçimde yaşandığı bu geceleri vesile ederek kazâ ve beyhude namaz kılmanın, Kur’an okumanın, çeşitli hayırlar yaparak Allah’a yaklaşmaya çalışmanın dinen bir sakıncası olmayacağını tabir etmişlerdir.
Bu mevzuda birinci görüşü savunan Mâlikî fakihi İzzeddin İbn Abdüsselâm ile ikinci görüşü savunan hadis âlimi İbnü’s-Salâh ortasında bir münazara gerçekleşmiş (münazaranın tam metni için bk. Sofuoğlu, VII [1992], s. 17-45), âlimlerin birçoğu İbn Abdüsselâm’a hak vermiş, bunun üzerine Eyyûbî Hükümdarı el-Melikü’l-Kâmil, Regaib namazının mescitlerde kılınmasını ve bu gecenin kutlanmasını yasaklamıştır. Daha sonraki periyotlarda de emsal tartışma ve olaylar meydana gelmiştir. Osmanlı döneminde Molla Fenârî, Regaib gecesi hakkında olumlu görüş belirtmiş, çeşitli periyotlarda bu bahiste lehte ve aleyhte risâleler yazılmıştır (Keşfü’ẓ-ẓunûn, bk. bibl.; Îżâḥu’l-meknûn, II, 196). Farklı görüş ve uygulamalar günümüzde de varlığını sürdürmektedir.
Regaip Kandili Kuran’da geçmemektedir. Kuran-ı Kerim’de Regaip ile ilgili ayet yoktur. Bu geceler Osmanlılar periyodunda II. Selim (1566-1574) vaktinden başlayarak, minarelerde kandiller yakılarak duyurulup kutlandığı için “Kandil” olarak anılmaya başlamıştır.
KANDİL GECESİNE ÖZEL BİR NAMAZ YAHUT İBADET FORMU VAR MI?
Hz. Peygamber (s.a.s.), birtakım mübarek gün ve gecelerin değerlendirilmesini tavsiye etmiş (Buhârî, Savm, 6 [1901]; Müslim, Salâtü’l-müsâfirîn, 175 [760]; Beyhakî, Ma‘rifetü’s-sünen ve’l-âsâr, 4/420 [6676]), kendisi de şahsen değerlendirmiştir (Tirmizî, Savm, 39 [739]; İbn Mâce, İkâmetü’s-salavât, 191 [1389]; bk. Nevevî, el-Mecmû’, 5/42-43). Lakin bugün ve gecelere ilişkin özel bir namaz yahut ibadet formundan bahsetmemiştir. Bu bağlamda mübarek gün ve geceleri, bağışlanma ve hayatımıza çekidüzen vermek için fırsat anı olarak görmemiz gerekmektedir. Hasebiyle müminler kandil gecelerinde, hayatlarının gidişatını gözden geçirmeli; yanılgı ve günahları için tövbe etmeli, dua ederek, Kur’ân-ı Kerîm okuyup anlamaya çalışarak, kaza yahut beyhude namaz kılarak bu fırsatları değerlendirmelidirler.
Kandil gecelerinin gündüzlerinde yani geceyi takip eden sonraki günde oruç tutmak müstehaptır. Çünkü Hz. Peygamber (s.a.s.), “Şaban’ın on beşinci gecesi (yani berat gecesi) olduğunda o gece ibadet ediniz, gündüzünde de oruç tutunuz. Allah o gece güneşin batmasıyla dünya semasına (rahmeti ile) tecelli eder ve fecir doğana kadar şöyle buyurur: ‘Yok mu benden af isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona afiyet vereyim, yok mu isteyen’…” (İbn Mâce, İkâmetü’s-salavât, 191 [1388]; bk. Tirmizî, Savm, 39 [739]) buyurmuştur.
