“Bebeğimiz doğduktan üç gün sonra, eşim ve ben yeni doğan kızımızla birlikte New York’taki konutumuza geldik. 32 yaşındaydım, formda ve sağlıklıydım, problemsiz bir hamilelik periyodu geçirmiştim.
Ancak meskene döndüğümüzün ikinci günü öğlenden sonra, kızımı emzirirken başımda bir şimşek çakması üzere ağrı hissettim. Şakaklarımdaki bu ağrı beni sözün tam manasıyla dizlerimin üzerine çöktürdü. Dayanmaya çalıştım fakat bir türlü geçmedi.
O akşam hekimimi arayıp durumdan haberdar ettim. Tansiyonum olağan olduğu için dinlenmemi ve bol sıvı tüketmemi tavsiye etti.
Gece yarısı hala ağrı içindeydim. Sonra gözümün önünde koyu lekeler uçuşmaya başladı. Eşim beni çabukla hastaneye götürürken yolda bana “Doktora haber verdin mi? Mide bulantın nasıl?” üzere kolay sorular sordu. Cevaplarımı evvel ağır çekimde üzere verebildim, sonra kekelemeye başladım ve sonunda büsbütün durdu.
Hastanede yapılan acil beyin taramasında yönetici fonksiyonların, yaratıcılığın ve hislerin olduğu sağ frontal lobda beyin içi kanama tespit edildi.
Bundan sonra hatırladığım birinci şey yakındaki bir hastanenin nöroloji ağır bakım kısmında uyandığımdı.Sol tarafım felçliydi. Gülümseyemiyordum, hatta hemşirelerin tuttuğu ikaz notunu okuyamıyordum. Daima bu halde mi kalacağımı sormak için sözleri ağzımdan çıkaramadım.
On gün sonra, tansiyonumun çıkmasını ve nöbet geçirmemi engelleyen ilaçlar sayesinde nihayet yeni doğan bebeğimle meskenime dönmeme müsaade verildi. Sanki benim ondan daha fazla bakıma gereksinimim varmış üzere hissediyordum.
Güçlü ve olağan kullanabildiğim tek kolumla bebeğimi kucağıma alamıyordum. Daima bir baş ağrısı çekiyordum ve bu ağrı ayakta durmamı imkânsız hale getiriyordu. Tabipler baş ağrılarının bir yıl sürebileceğini söylediler. Sol bacağım yeterliydi ancak istikrarım zayıf olduğu için meskenin içinde yürümemi bile zorlaştırıyordu. Yüzümün sol yarısını hareket ettiremiyordum. Konuşmam çok zayıf ve yavaştı. Sözlerimin ritmiyle hislerim ortasında temas kuramıyordum. Soruları düz, buyruk cümleleri olarak soruyordum.
Bir hemşire her hafta tansiyonumu ölçmeye ve her gün banyo yapmama yardım etmeye geldi. Eşim hem kızımıza ve bana bakmak için çalıştığı iş yerinde kullandığı babalık müsaadesini uzattı. Her gün kızımı beşiği, oyun minderi ve benim aramda döndürüp duruyordu.Tüm bunların bebeğimi korkutacağından ve eksikliklerimin kalıcı olacağından korkuyordum. Benim yeni bir anne olmam gerekiyordu hasta değil.
Altı hafta sonra eşim yarı vakitli olarak işine döndü ve bir saat uzakta yaşayan annem benim ve bebeğimin bakımını üstlendi. Geçirdiği felç nedeniyle nekahat devrinde olan büyükannemi de ziyaret ettiği günlerde, kızımla yalnız kalmamam için bir bebek hemşiresi geldi.
Çoğu insan, doğumdan sonra, bilhassa de benimki üzere sıkıntısız bir hamilelikten sonra, annenin sıhhat açısından epeyce problemsiz bir periyot geçirdiğini varsayar. Fakat araştırmalar, dördüncü trimester olarak isimlendirilen devrin, yani doğumdan sonraki 12 haftanın ve bilhassa de doğumdan sonraki iki haftanın şaşırtan derecede yüksek inme riski taşıdığını gösteriyor.
Kızım doğduktan sonra üç ay boyunca, her çeşitten ve yaştan felçliyi tedavi eden büyük bir poliklinikte
rehabilitasyon gördüm. Mesleksel, fizikî ve konuşma terapisi aldım.
ALTI AY SONRA BEBEĞİME TEK BAŞINA BAKABİLİR HALE GELDİM
Bu müddet zarfında boş bir otoparkta otomobil kullanmayı yine öğrendim ve vakitle kendime olan inancımı yine inşa ettim. Akupunktur yüz felcimi güzelleştirdi ve gülümsemem simetrisini geri kazandı. Ve nihayet, altı ay sonra, bebeğime tek başıma bakabilir hale geldim.
Doktorlar çalışmanın bilişsel rehabilitasyonumun kıymetli bir kesimi olduğunu söylediler, bu yüzden Ann Arbor’a taşındık. Hamileliğim sırasında Michigan Üniversitesi İngilizce Kısmı’nda bir öğretim vazifelisi konumunu kabul etmiştim. Birinci dersimden evvel listedeki öğrencilerin isimlerini söyleyerek alıştırma yaptım ve sonra o öğrencilerin karşısına dehşet içinde çıktım. Bir saat boyunca konuşmaya devam etmekten diğer dermanım yoktu ve 18 öğrenci isminin hepsini ezberlemek için kendime meydan okuyordum.
Dönem boyunca, öğrencilerim hafıza kayıplarımı ya da tahtadaki yazım yanlışlarımı fark etmemiş üzere görünüyorlardı ya da farkında olmadan zihnimi yine inşa etmeme yardımcı oluyorlardı.
Ancak sıkıntısız bir güzelleşme umudum gerçekleşmedi. 2016 yılında, Connecticut kıyısında kızımın birinci doğum gününü kutladıktan kısa bir müddet sonra, mutfağımızda, kızım mama sandalyesinden beni izlerken nöbet geçirerek yere yığıldım.
Acil serviste, geç başlangıçlı nöbetlerin benimki üzere beyin içi felç geçiren hastaların yüzde 6 ila 15’ini etkilediği söylendi. Felç geçirdikten çabucak sonra, riskimin düşük olduğu tespit edildiğinde aldığım nöbet ilaçlarının birebiri reçete edildi.
Psikolojik olarak iyileşmem vakitle oldu. Numaraları çevirmek, makbuzları imzalamak, redaksiyon yapmak üzere kolay vazifeleri yerine getirmek, yavaş yavaş güzelleşmeden evvel tekrar tekrar denemeler gerektirdi.
Bugün, o yaşadığım şimşek çakması üzere baş ağrısının üzerinden yıllar geçti. Artık kızım ilkokul çağındaki, bir vakitler ona okumakta zorlandığım kitapları çoktan geride bıraktı. Nöbet ilaçları kullanmıyorum ve iki yılı aşkın müddettir nöbet geçirmiyorum. Her vakit susuz kalmamaya ve gereğince uyumaya dikkat ediyorum. Apansız şiddetli bir baş ağrısı ortaya çıkarsa, emin olmak için acile gidiyorum.
Nörolojik iyileşmem hala devam ediyor. Beynim hala bana değişiklikleri ince bir biçimde hatırlatabilir. Sorulara yanıt verirken ne söylemek istediğimi seçmem daha uzun sürebiliyor lakin artık farkına vardığım günlerin farkına varmadığım günlerden daha fazla olduğunu fark ettim.
Yeni bir anne olarak tıbbi olayların ender görülme mümkünlüğü beni şaşırttı, lakin neyse ki daha da ender görülen bir şeyle karşılaştım: büsbütün güzelleşmek.”
Kaynak: Emily Jace McLaughlin instagram
Emily Jace McLaughlin, doğum sonrası felçten korunma üzerine bir kitap yazdı.
3 çocuk annesi Julie Foster, birkaç yıl içerisinde 3 kere felç geçirdi. 30 yaşındaki bayanın geçirdiği felçlerin hamilelikleriyle ilişkili olduğu ortaya çıktı. Birinci felcini 2013 yılında geçirdi. Çocuklarla televizyon izlerken bacağını hareket ettiremediğini fark eden bayan ambulans çağırdı. Tabipler, felç geçirdiğini ve bunun birinci olmadığını söyledi. İşaretler ikinci hamileliğini gösteriyordu. Kızına gebeyken de süreksiz olarak tek gözünde görme kaybı yaşamıştı.
2015’te tekrar gebe kaldığında yeniden felç geçirdi. Migreninden kaynaklandığını düşündü lakin hekimler, çekilen MR’lara bakınca evvelki felçleri ile irtibatlı olduğunu söyledi. 3. felcinde sağ kolunu hareket ettiremeyen, hafıza ve duyma sorunları yaşayan bayan, ne yazık ki sıhhati için 4. hamileliğini sonlandırma kararı aldı. Julie, 3 ayın sonunda hastaneden çıkıp meskenine dönebildi.
Kaynak: Daily Mail
Lohusalık devri, annenin bedeni hamilelik öncesi haline geri dönmesi için geçen bir süreçtir ve bu süreçte birtakım bayanlar felç geçirebilirler.
Peki hamilelikte inme riski neden artar?
Yüksek tansiyon bir sebep mi?
Doğum sonrası felç belirtileri nelerdir?
Hangi belirtiler bilhassa dikkate alınmalı ve kesinlikle önemsenmeli?
Hamilelikte ve doğum sonrası inme riskinden korunmak için neler yapılabilir?
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Erkan Yasdıman ile konuştuk.
Dr. Erkan Yasdıman, hamilelikte felç riskini artıran muhakkak başlı sebeplerin olduğunu, bunların en başında anne adayında daha evvelden var olan kronik hipertansiyon sorunu olduğunu ya da tıbbi ismi preeklampsi olan gebeliğin yol açtığı ve gebeliğin 5. ayından sonra ortaya çıkan gebelik tansiyonu olduğunu belirtti.
Özellikle çok ağır preeklampside çok yüksek tansiyonun beyin kanamasına yol açarak felçe neden olabileceğini söyleyen Yasdıman, mümkün ikinici sebep hakkında şunları söyledi:
“İkinci bir sebep ise gebelikte anne kanında pıhtılaşma faktörlerinin artmasıdır. Bu durum, anne adayının bilhassa doğum sonrası kanama riskini azaltan doğal bir biyokimyasal olaydır. Yani kanda pıhtılaşma artmıştır. Öteki taraftan bilhassa gebeliğin son aylarında bacaklardaki kan sirkülasyonunun yavaşlaması nedeni ile tromboembolik olaylar (kan pıhtısındaki emboli yüzünden kan akışının önemli manada azalması durumu) artabilir ve gebelik, doğum ve doğum sonunda beyin embolisine bağlı felç gelişebilir.”
Ulusal Tıp Kütüphanesi’nden elde edilen datalar, anne inmelerinin gebeliğin seyrek görülen bir komplikasyonu olmasına karşın, gebelik sonrası uzun vadeli sakatlığın en yaygın nedeni olduğunu gösteriyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl yaklaşık 1100 anne felci meydana geliyor ve bu oran her 100.000 doğumda yaklaşık 30‘dur. New York-Presbyterian Hastanesi’ne nazaran, hamilelik sırasında tansiyon sorunu yaşayan anneler ortasında bu sayı her 500 doğumdan 1′ine yükseliyor.
Dr. Erkan Yasdıman, bir başka nedenler ortasında annede daha evvel var olan diyabet (şeker hastalığı) ya da gebeliğin sebep olduğu diyabet (gestasyonel diyabet), hamilede hipertansiyon ve kalp ritim bozuklukları saydı ve bu nedenlerle felç riskinin artabileceğini söyledi.
Bunların yanı sıra, sigara tüketimi, gebelikte yetersiz fizikî aktivite, çok kilo alımının riski daha da artıran faktörlerden olduğunu belirten Yasdıman, bilhassa çok kilo alımının, gebelik sürecinde bilhassa hipertansiyon riskini artıran kıymetli bir etken olduğunu ve buna bağlı olarak felç geçirme riskinin de arttığının altını çizdi ve kelamlarına söyle devam etti:
“Anne adayında evvelden var olan beyindeki anevrizma, Serebral Ateroskleroz üzere patolojiler olağan gerçekleşen doğum sonrasında anne ıkınmaları esnasında baş içi basınç artışına ve beyin kanaması sonucu felce neden olabilir.”
Gebelik, doğum ve doğum sonrasında felçle ilgili kimi vakit az kimi vakit da şiddetli belirtiler görülebileceğini belirten Dr. Yasdıman, bu belirtileri şöyle sıraladı:
“Belirtiler ortasında konuşma zahmeti, şuur bulanıklığı, kooperasyon bozukluğu (tedaviye ahenk sağlayamama), görme bozuklukları, ani oluşan baş ağrısı, baş dönmeleri, yürümede bozukluk, istikrar kaybı vb. sayılabilir.”
Söz konusu şikâyetlerin bazen doğum sürecindeki yorgunluğundan kaynaklı olduğunun düşünüldüğüne dikkat çeken Yasdıman, üstte sayılan yakınmalarda, bilhassa de uzun sürmesi durumunda kesinlikle ilgili doktora bilgi verilmesi gerektiğini vurguladı.
Michigan Üniversitesi Beyin Cerrahisi Bölüm Başkanı Aditya Pandey, sigara, obezite, yüksek kolesterol gibi olağan risk faktörlerinin yanı sıra gebeliğe bağlı hipertansiyon ve kan hacmindeki değişiklikler, peripartum ve postpartum periyotta inme mümkünlüğünü artırmaya katkıda bulunabileceğini söyledi.
Kaynak: Washington Post
Bu husustaki araştırmalar sonlu olduğundan nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır, lakin bilhassa doğum sonrası periyotla, bilhassa de doğumdan sonraki birinci haftayla bağlantılıdır. Gebeliğin neden olduğu hormonal dalgalanmalar ve damar sistemi üzerindeki gerilim ve gerginlik, katkıda bulunan nedenlerden yalnızca birkaçı olabilir.
George Washington Üniversitesi’nde ebelik eğitimi yöneticisi Suzan Ulrich, nispeten yeni olan doğum sonrası eğitim programlarının bu çeşit ihtar işaretleri konusunda hasta farkındalığını artıracağını umduğunu söyledi. Hastaneler, Bayan Sıhhati, Obstetrik ve Yenidoğan Hemşireleri Derneği tarafından geliştirilen bir araç kiti satın alarak bakıcılarına yeni anneleri meskene göndermeden evvel risk kıymetlendirme denetim listeleri sağlayabilir.
New York-Presbyterian’da endovasküler beyin cerrahisi yöneticisi olan beyin cerrahı Sean Lavine, bu tıp durumlarda güzelleşmenin, beynin etkilenen bölgesine, hastanın yaşına ve fizikî durumuna bağlı olduğunu, birçoğunun potansiyel olarak yıkıcı tesirler bıraktığını, uzun vadeli tesirler ortasında konuşma, bilişsel, fizikî ve duygusal bozuklukların yer aldığını ve inmeden kurtulanların yaklaşık yüzde 30’unın birinci yıl içinde depresyon yaşadığını kelamlarına ekledi.
