‘Rusya’nın en karanlık yazarı’ olarak anılan Fyodor Dostoyevski son devirlerde çok daha fazla konuşulur oldu. Beyaz Geceler isimli kitabıyla İngiltere’de gençlerin yeni trendlerinden biri haline gelen Dostoyevski’nin 177 yıllık kitabı tabir yerindeyse patlama yaptı, satıl rekorları kırdı.
Sadece Dostoyevski’nin Beyaz Geceler’inin İngiltere’de yine gündem olması değil, retroya merak aslında ülkemizde de kelam konusu. Genç jenerasyon eskilere gözle görülür bir dönüş yaşıyor.
Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna’sının, Kuyucaklı Yusuf’unun tekrar tanınan olup çok satanlar listesine girmesi buna en âlâ örneklerden bir tanesi.
Bir öteki örneği de müzik üzerinden vermek gerek. Son yıllarda beşerler eski müziklere daha fazla yöneldi. 15 yaşında bir genç Müslüm Gürses dinlemeyi seviyor, kimileri ise 90’lı yılların pop müziklerinden kopamıyor.
Peki bu eskiye olan sevdanın altında hangi nedenler yatıyor? Sosyolog ve Toplumsal Psikolog Doç. Dr. Ahu Özmen Akalın anlatıyor.
100 YIL EVVEL YAZILANLAR SALT GERÇEKLİKLE YAZILMIŞ, ARTIK BUNA RASTLAMAK ZOR
“Nasıl oluyor da Dostoyevski’nin 177 yıl evvel, Sabahattin Ali’nin 81 yıl evvel yazdığı kitap yine tanınan oluyor?” diye sorduğumuz Ahu Özmen Akalın, “Bildiğiniz üzere, günümüz toplumları önemli bir dijitalleşme gerçeği ile karşı karşıya. Teknolojinin gelişmesiyle bağlantı araçlarının geldiği nokta hakikaten akılları zorluyor. Hepimiz bu dijital dünyanın resmen esiri haline gelmiş durumdayız. Dijital ortam önemli bir bilgi kirliliğine sebep oluyor. Haliyle, neyin gerçek neyin palavra olduğunu ayırt etmekte zorlanıyoruz” dedi ve ekledi:
“Özellikle entelektüel düzeyi yüksek beşerler ve bu bilgi kirliliğinden kendini mustarip hissedenler, şahsî gelişimlerinin durduğunu yahut yanlış bilgilere gerçek süründüklerini hissedebiliyor. Haliyle geçmişe bir dönüş, geçmişte yazılan çizilen yapıtlara bir dönüş onlara daha mantıklı ve besleyici gelebiliyor. Çünkü 100 yıl evvel yapılan araştırmalar, yazılan kitaplar salt gerçeklikle ve doğrulukla yazılmış. Bu yazılarda saflık ve masumiyet var. Maalesef günümüz dünyasında artık çok daha az rastladığımız kıymetler bunlar.”
ESKİYE HASRET, DUYGUSAL TABİRLER VE BESTELERDEKİ KALİTE
Peki ya müzik zevkleri… Neden birçok insan eski müzikleri dinleyince daha keyifli hissediyor?
“Genel manada pahaların, fikirlerin yozlaştığı bir devirde yaşıyoruz. Bugünün sanat dünyası, bugünün besteleri, müzikleri insanlara duygusal manada bir şey söz etmiyor” diyen Akalın, soruyu ayrıntı detay şöyle cevapladı:
— 90’lar Türkiye’nin pop müzikle tanıştığı yıllar olarak biliniyor. Türk pop müziği o yıllarda çok önemli bir atak yapmıştı. 90’ların şarkıları, şarkı sözleri, bestelerdeki kalite bizlerin iç dünyasını, hislerini yansıtıyordu.
— Bildiğiniz üzere aşk müzikleri Kayahan’dan, aşk acısı ve duyulan hasret Sezen Aksu’dan soruluyordu. Beşerler bu müzikleri dinlerken bir manada terapi yapıyorlardı.
ŞARKILARDA RUH VARDI
— Müziklerde ve sözlerde mana ve ruh vardı. Bence müzik piyasası da bu durumun farkında ki, radyolarda bir sürü nostalji kanalı bulunuyor.
— Bu durumun en besbelli sebebi ise eskiye hasret. Eski hislere, kıymetlere bir hasret var. Zira o periyotlarda her şey daha manalıydı. Bugün ise dijitalleşmenin tesiriyle birçok şey manasını yitirdi.
DAHA ÇOK 20’Lİ YAŞLARDA GÖZLEMLENİYOR
— Gençler farklı duygusal arayışlar içine girdiler. Sosyolojik olarak post çağdaş bir toplumsal yapıda olduğumuzu söyleyebilirim; geçmişi bugünde yaşamak ve yaşatmak, geçmişin kıymetleriyle bugüne mana kazandırmak davranışsal bir durum haline geldi.
— Çok daha genç kuşakta eski müziklere ya da kitaplara eğilim ebeveyn yönlendirmesi sonucu meydana geliyor olabilir. Nostalji müzik yapan radyolar da fazla. Bunun da eski müziklere isteğin artmasında tesirli olduğunu düşünüyorum. Lakin geçmişe hasreti genelde 20’li yaşlar ve daha ilerisinde gözlemliyoruz.
Fotoğraflar: iStock, Hürriyet Arşiv
